- ಮಾ. ಬಾಪ್. ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಅಸ್ಸಿಸಿ ಅಲ್ಮೇಡಾ,
ಯಾಜಕ್ ಅನಿ ವಕೀಲ್ (ಮಂಗ್ಳುರ್ ದಿಯೆಸೆಜ್)
ಪ್ರಸ್ತಾವನ್:
“ನಾರಿ ಮುನಿದರೆ ಮಾರಿ” “ಎಕಾ ಚಲ್ಯಾಕ್ ಶಿಕಾಪ್ ದಿಲ್ಯಾರ್ ಎಕ್ ಬರಿ ಪ್ರಜಾ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಬರಿಂ ಪುಣ್ ಎಕಾ ಚಲ್ಯೇಕ್ ಶಿಕಾಪ್ ದಿಲ್ಯಾರ್ ಎಕಾ ಬರ‍್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಕ್ ಬುನ್ಯಾದ್ ಘಾಲ್ಲ್ಯಾ ಬರಿ” ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯೊ ಸಾಂಗ್ಣ್ಯೊ ಅಯ್ಕಾಲ್ಯಾತ್. ಎಕ್ ಸ್ತ್ರೀ ಎಕ್ ಕುಟಾಮ್ ಬರೆಂ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ ತಶೆಂಚ್ ಎಕ್ ಕುಟಾಮ್ ನಾಸ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ. ಎಕ್ ಕುಟಾಮ್ ಬರೆಂ ಜಾಂವ್ಕ್ ವಾ ಪಾಡ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಕುಟ್ಮಾಚಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಪ್ರಮುಖ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಎಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆನ್ ಜಾಣಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್. ಸಾಂಗಾತಾಚ್ ಕಾನುನಾಂತ್ ಎಕಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾಚಾಕೀ ಸ್ತ್ರೀಯೆಕ್ ಚಡ್ ಹಕ್ಕಾಂ ಅಸಾತ್. ಸಭಾರ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಎಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಕ್ ಬಳಾಧಿಕ್ ಅನಿಂ ದಾದ್ಲ್ಯಕ್ ಸಮಾನ್ ಹಾಡ್ಚೆ ಪಾಸತ್ ದಿಲ್ಲಿಂ ಹಕ್ಕಾಂ ದುರುಪಯೋಗ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್. ಅಮ್ಚ್ಯಾ ಕ್ರೀಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾಚಾ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ತಾಣಿಂ ತಾಂಚೆ ಬರ‍್ಯಾಕ್ ಪಡ್ಚಿಂ ಕಾನುನಾ ಮುಳಾಂತ್ಲಿಂ ಹಕ್ಕಾಂ ಜಾಣಾ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ತಾಂಚಿ ಹಕ್ಕಾಂ ಚಲಾವಣ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಅಸಾ.
ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಚಿ ಹಕ್ಕಾಂ ಅನಿಂ ಕಾಯ್ದೆ:
1. ಸಮಾನತಾ:
ಸ್ತ್ರೀ ಅಬಲ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭೊಗಾಪ್ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಅಸಾ. ಹ್ಯಾ ಕಾರಣಾ ವರ್ವಿಂ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ದಾದ್ಲ್ಯಾಂಚಾ ಸಮಾನ್ ಹಾಡ್ಚೆ ದಿಶೆನ್ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಸಂವಿಂಧಾನಾಂತ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ದಿಲಾ. ಸವಿಂಧಾನಾಚೆ ಅನುಛ್ಛೇದಾ ೧೪ ಪ್ರಕಾರ್ ಕಾನುನಾಚೆ ದ್ರಷ್ಟೇನ್ ಹರೇಕ್ಲೊ ಸಮಾನ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ತರೀ ಅನುಛ್ಛೇದಾ ೧೫ ಪ್ರಕಾರ್ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ಅನಿಂ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಕ್ ಚಡ್ ಮಾನ್ಯತಾ ದಿಲಾ. ಅನುಛ್ಛೇದಾ ೧೬ ಪ್ರಕಾರ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ್ ಕಾಮಾನಿಂ ಸ್ತ್ರೀ ದಾದ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಭೇದ್ ಭಾವ್ ದಾಕೊಂಕ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ನಾಂ. ಅನುಛ್ಛೇದಾ ೩೯ ಪ್ರಕಾರ್ ಹರೇಕಾ ಪ್ರಜೆಕ್ ಸ್ತ್ರೀ ದಾದ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೋ ಭೇದ್ ಭಾವ್ ನಾಸ್ತಾಂ ಖಾಣಾ ಜೆವ್ಣಾಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಅಸಾ, ದಾದ್ಲ್ಯಾ ಅನಿಂ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ತಾಣಿಂ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಕಾಮಾಕ್ ಸಮಾನ್ ಸಾಂಬಾಳ್(ಪಾಗ್) ದೀಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್. ಅಶೆಂ ಭಾರಾತಾಚೆಂ ಸಂವಿಂಧಾನ್ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ಅನಿಂ ದಾದ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಸಮಾನ್ ಹಕ್ಕಾಂ ಅಸಾತ್ ಅನಿಂ ಸ್ತ್ರೀಯೊ ಅಬಲ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಬಿರುದಾಖಾಲ್ ತಾಂಚೆ ಶೋಷಣ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಜೊ ಮ್ಹಣ್ತಾ.
2. ದಾದ್ಲ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಜೀವನಾಂಶ್:
ಎಕಾ ಕಾಜಾರಿ ಸ್ತ್ರೀಯೆಕ್ ಕಾಜಾರಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ತಿಕಾ ಸಾಂಬಾಳ್ಚೊ ಕಾಯ್ದೊ ಕಾನುನಾ ಮುಳಾಂತ್ ಎಕಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾಚೊ. ದೆಕುನ್ ಎಕ್ ದಾದ್ಲೊ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಕ್ ಕಾಜಾರಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ನೆಗಾರ್ ಕರ್ತಾ ತರ್ ತ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆನ್ ಕಾನುನಾ ಮುಳಾಂತ್ ತಿಚ್ಯಾ ಮುಕ್ಲ್ಯಾ ಜೀವನಾಕ್ ಜೀವನಾಂಶ್ ಅಪ್ಣಾಂವ್ಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಅಸಾ. ಹೆಂ ಭಾರತೀಯ್ ದಂಡಾ ಪ್ರಕ್ರೀಯಾ ಕಾಯ್ದ್ಯಾಚಾ ಕಲಂ ೧೨೫ ಮುಳಾಂತ್ ಹೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಸಭಾರ್ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ಕಾನುನ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಾಗ್ವೊಂಚೆ ಸುಲಭಾಯೆಚೆಂ ಹಾತೆರ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ವಾಯ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ಅಪ್ಣಾಯ್ಲಾ. ದೆಕುನ್ ದೋತ್ ನಿಷೇದ್ ಕಾಯ್ದ್ಯಾ ಮುಳಾಂತ್ ಕೇಜಿ ದಾಖಲ್ ಕರ್ನ್ ಚುಕ್ ವಾಟೆನ್ ಚಮ್ಕೊಂಚೆ ದಿಸ್ತಾ. ಅಮ್ಕಾಂ ಕ್ರೀಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ದೋತ್ ದೀಂವ್ಚಿ ವಾ ಘೆಂವ್ಚಿ ರೀವಾಜ್ ನಾತಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಅಸಲ್ಯಾ ಕೇಜಿನಿಂ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ಜೀಕ್ ಮೆಳನಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಜಾಣಾ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ವಾಜ್ಬಿ.
3. ಅತ್ಯಾಚಾರ್ ಅನಿಂ ಬ್ರೂಣ್ ಹತ್ಯಾ:
ಅತ್ಯಾಚಾರ್ ಎಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಚಾ ಖುಶೆ ವಿರೋದ್ ದಾದ್ಲ್ಯಾನ್ ಕರ್ಚೊ ಸಂಭೋಗ್. ಅತ್ಯಾಚಾರಾಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸ್ರೀಯೆಕ್ ದಂಡಾ ಸಂಹಿತೆಚ್ಯಾ (ಐ. ಪಿ. ಸಿ ೧೮೬೦) ಕಾಯ್ದ್ಯಾ ಮುಳಾಂತ್ ಅತ್ಯಾಚಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾ ವಿರೋದ್ ಕೇಜ್ ದಾಖಲ್ ಕರುಂಕ್ ಹಕ್ಕ್ ಅಸಾ. ಸಾಂಗಾತಾಚ್ ಜರ್ ಎಕ್ ಪ್ರಾಯೆಕ್ ಪಾವಾನಾತಲ್ಲ್ಯಾ ಚಲ್ಯೆ ಸಾಂಗಾತಾ ಎಕ್ ದಾದ್ಲೊ ತಾಚಿ ಒಪ್ಪಿಗಿ ಕಾಣ್ಘೆವ್ನ್ ಲಗ್ನಾಂತ್ ವಾ ಲಗ್ನಾ ಭಾಯ್ರ್ ಲ್ಯ್ಂಗಿಕ್ ಕರ್ನಿ ಕರ್ತಾ ತರ್ ತೊ ದಾದ್ಲೊ ತ್ಯಾ ಚಲ್ಲ್ಯೆ ವಿರೋದ್ ಅತ್ಯಾಚಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಅಪ್ರಾದಾಕ್ ಒಳಗ ಜಾತಾ.
ಬ್ರೂಣ್ ಹತ್ಯಾ (ಅಬೊರ್ಷನ್) ಕಾನುನಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ಎಕ್ ಅಪ್ರಾದ್. ಎಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆನ್ ತಾಚ್ಯಾಚ್ ಬ್ರೂಣಾಚಿ ಹತ್ಯಾ ಕೆಲಿ ತರ್ ತಿ ಸ್ತ್ರೀ ಕಾನುನಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ಅಪ್ರಾದ್ ಕರ್ತಾ. ಸಾಂಗಾತಾಚ್ ತ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಚಾ ಅಪೇಕ್ಷೆ ವಿರೋದ್ ಜರ್ ಕೊಣಿಂ ತಿಚ್ಯಾ ಗರ್ಬಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಚಿ ಹತ್ಯಾ ಕರ್ತಾ ತರ್ ತೊ ವ್ಯಕ್ತಿ ತ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆ ವಿರೋದ್ ಕಾನುನಾ ಮುಳಾಂತ್ ಶಿಕ್ಷೆಕ್ ಅರ್ಹ್ ಜಾತಾ.
4. ಲಗ್ನಾ ಸಂಭಂಧಿ ಅಪ್ರಾದ್:
ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಚಾ ಕಾಯ್ದ್ಯಾಚಾ ಕಲಂ ೪೯೮ಎ ಮುಳಾಂತ್ ಎಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆನ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಪತಿ ಅನಿಂ ತಾಚ್ಯಾ ಸಂಭಂಧಿ ವಿರೋದ್ ಕೇಜ್ ದಾಖಲ್ ಕರ್ಯೆತ್. ಕಲಂ ೪೯೮ಎ ಪ್ರಕಾರ್- ಪತಿನ್ ವಾ ಪತಿಚ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಚ್ಯಾನಿಂ ಎಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಕ್ ಹಿಂಸಾ ದೀಂವ್ಚಿ. ಅಜ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಕೇಜಿನಿಂ ೯೫% ಫಟಿಂ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ ಕೇಜಿ. ಸ್ತ್ರೀ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಸ್ವಾರ್ಥಾ ಖಾತಿರ್ ವಾ ಪತಿಕ್ ಬೂದ್ ಶಿಕಯ್ತಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ವಾ ಪತಿ ಸಾಂಗಾತಾ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಖುಶಿ ನಾಂ ತರ್ ಹ್ಯಾ ದ್ವಾರಿಂ ಕೇಜಿ ದಾಖಲ್ ಕರ್ನ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಪತಿಕ್ ಸತಾವ್ನ್ ವಿಛ್ಛೇದನ್ ಅಪ್ಣಾಂವ್ಚೆ ಪ್ರಯತನ್ ಕರ್ತಾತ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹರೇಕ್ಲ್ಯಾನಿಂ ಗಮಾನಾಂತ್ ದವರುಂಕ್ ಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಸಂಗತ್ ಅಸಲ್ಲ್ಯಾ ಕೇಜಿನಿಂ ೯೯% ಸ್ತ್ರೀಯೊ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಪತಿನ್ ವಾ ಪತಿಚ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾನ್ ಹಿಂಸಾ ದಿಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ರುಜು ಕರುಂಕ್ ಸಕನಾಂತ್.
5. ಘರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಚೆರ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ್ ಕರ್ತುವಾಂ ವಿರೋದ್ ಕಾನುನ್:
೨೦೦೫ ಇಸ್ವೆಂತ್ ಘರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಹೆರ್ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಚೆರ್ ಜಾಂವ್ಚೊ ಹಲ್ಲೊ ಚುಕಂವ್ಚೆ ದಿಶೆನ್ ಎಕ್ ಕಾನುನ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲೆಂ. ಎದೊಳ್ ಅಸಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾನುನಾಚಾ ಅಂಶಾನಿಂ ಘರಾ ಭಿತರ್ ಪತಿಣೆಚೆರ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಹಲ್ಲ್ಯಾಕ್ ಪರಿಹಾರ್ ಮೆಳ್ಚೊ ಅವ್ಕಾಸ್ ಅಸಲ್ಲೊ ಅನಿಂ ಹ್ಯಾ ಕಾನುನಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ಘರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಹರೆಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಚೆ ಬರೆಂಪಣ್ ಗಮಾನಾಂತ್ ದವರ್ನ್ ಹೆಂ ಕಾನುನ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲಾ. ಜರ್ ಘರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಖಂಯ್ಚಾಯ್ ಸ್ತ್ರೀಯೆಚೆರ್ ಹಲ್ಲೊ ವಾ ಹಿಂಸಾ ಜಾತಾ ತರ್ ತ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆನ್ ಹ್ಯಾ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕಾನುನಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ಪರಿಹಾರ್ ಅಪ್ಣಾವ್ಯೆತ್.
6. ಪೋಲಿಸಾಂ ವಿರೋದ್ ಅನಿಂ ಹೆರ್ ಕಾಯ್ದ್ಯಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ಅಸ್ಚಿ ಹಕ್ಕಾಂ:
- ಸ್ರೀಯಾಂನಿ ಅನಿ ಭುರ್ಗ್ಯಾನಿಂ ಉಚಿತ್ ಕಾನುನ್ ಸೆವಾ ಅಪ್ಣಾಂವ್ಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಅಸಾ (ಸಂಧರ್ಬಾಂಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್)
- ಸ್ರ್ತೀಯಾಂಕ್ ಸ್ರ್ತೀ ಪೋಲಿಸ್ ಅಧಿಕಾರಿನಿಂ ಮಾತ್ರ್ ಅರೇಸ್ಟ್ ಕರ್ಯೆತಾ.
- ಸ್ರ್ತೀಯಾಂಕ್ ಕಾಳೊಕ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಥಾವ್ನ್ ಉಜ್ವಾಡ್ತಾ ಪರ‍್ಯಾಂತ್ ಪೋಲಿಸಾನಿಂ ತಾಂಕಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾಂ ಪೋಲಿಸ್ ಸ್ಟೇಶನಾಂತ್ ದವ್ರುಂಕ್ ಅನಿಂ ತನ್ಕಿ ಕರುಂಕ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ನಾಂ.
- ಸ್ರ್ತೀಯಾಂಕ್ ಸ್ರ್ತೀ ಪೋಲಿಸಾನಿಂ ಮಾತ್ರ್ ಶೋಧನ್ ಕರುಂಕ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ಅಸಾ.
- ಪೋಲಿಸಾನಿಂ ಎಕಾ ಸ್ರ್ತೀಯೆಕ್ ಖಂಯ್ಚ್ಯೆಯ್ ಎಕ್ ಘಡಿತ್ ತಿ ಜಿಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾ ಭಾಯ್ರ್ ಘಡ್ತಾ ತರ್ ತ್ಯಾ ಘಡಿತಾಕ್ ಸಾಕ್ಶಿದಾರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಒತ್ತಾಯ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾಂ.
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಕ್ ಅಸ್ಚಿಂ ಹಕ್ಕಾಂ ವಿವರಯ್ಲ್ಯಾಂತ್. ಕಾನುನ್ ಅಸ್ಚೆ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಶಾಂತಿ ಅನಿಂ ಸಮಾಧಾನೆನ್ ಜೀಯೆಂವ್ಕ್ ಶಿವಾಯ್ ಅನ್ಯೇಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ಅನ್ಯಾಯಾನ್ ಕರ್ನ್ ಅಪ್ಲೊ ಸ್ವಾರ್ಥ್ ಜೀಯೆಂವ್ಕ್ ನ್ಹಂಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಉಡಾಸ್ ದವರ್ಚೆಂ. ಕಾನುನಾಚ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂಕ್ ಮಾತಿ ಘಾಲ್ಯೆತ್ ಪುಣ್ ಅಂತಸ್ಕರ್ನಾಕ್ ಅನಿಂ ದೆವಾಕ್ ಮೋಸ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾಂ. ದೆಕುನ್ ಕಾನುನ್ ಅಪ್ಣಾ ಖುಶಿನ್ ಅಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕಾರಣಾಕ್ ತೆಂ ಉಪಯೋಗ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಕ್ ತ್ಯಾ ಕಾನುನಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ಅಸ್ಚಿಂ ಹಕ್ಕಾಂ ಬರ‍್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಸಮಾಜೆಚಾ ಅನಿಂ ಕುಟ್ಮಾಂಚಾ ಉದರ್ಗತೆಕ್ ಸ್ಪಂದನ್ ಜಾವ್ನ್ ಉರ್ಜಿತ್ ಕರುಂಕ್ ಪ್ರಯತನ್ ಕರ್ಯಾಂ.